Nhiều nông dân, hợp tác xã trên địa bàn tỉnh đã chuyển sang dùng các loại phân bón hữu cơ thay cho phân bón hóa học. Nhờ đó, vừa nâng cao chất lượng, năng suất sản phẩm trồng trọt, vừa giúp cải tạo, làm tăng độ phì nhiêu của đất, nâng cao hiệu quả sản xuất. Từ nhiều năm nay, Hợp tác xã rau quả Thắng Lợi (thị xã Sa Pa) lựa chọn sử dụng phân bón hữu cơ trong quá trình sản xuất. Được biết, hiện đơn vị này có hơn 2 ha đất sản xuất nông nghiệp, được trang bị nhà màng, hệ thống tưới nước tự động để sản xuất các sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao như dâu tây, dưa lưới, cà chua, dưa pepino, dưa chuột, ớt ngọt… Nguồn phân bón được hợp tác xã sử dụng chiếm đến 95% là phân hữu cơ, còn lại là phân vô cơ.
Theo chị Đỗ Thị Kim Dung, đại diện Hợp tác xã rau quả Thắng Lợi cho biết: Nhận thấy lợi ích từ việc sử dụng phân hữu cơ trong sản xuất nông nghiệp giúp đất sản xuất luôn tơi xốp, đảm bảo độ phì, rất thuận lợi cho việc gieo, trồng. Sử dụng phân bón hữu cơ giúp chất lượng sản phẩm đảm bảo, được người tiêu dùng ưa chuộng nên giá bán cao hơn so với sản xuất thông thường, đem lại lợi nhuận cho người sản xuất.
Trước đây, hơn 2 ha chè của gia đình ông Đỗ Thanh Long, xã Phú Nhuận (Bảo Thắng) được sử dụng hoàn toàn bằng phân hóa học nên cây chè hay bị sâu bệnh, năng suất không cao, thời gian giữa các lứa thu hoạch dài. Từ năm 2023 đến nay, ông đã mạnh dạn sử dụng thêm phân hữu cơ để bón cho chè, hiệu quả mang lại rõ rệt, năng suất đã tăng thêm 400 kg/lứa. Ông Đỗ Thanh Long chia sẻ: "Khi gia đình tôi sử dụng phân bón hữu cơ trên cây chè thì búp chè đều, đẹp, thời gian thu hoạch ngắn hơn. Nếu như trước bón các loại phân khác phải mất thời gian 40- 45 ngày mới thu 1 lứa nhưng sử dụng phân hữu cơ rút ngắn được 8 - 10 ngày. Việc sử dụng phân hữu cơ còn giảm chi phí sản xuất khoảng 20% so với phân hóa học".
Còn ông Hoàng Trọng Ký (xã Phú Nhuận) - người đã có thời gian gắn bó với cây chè được 20 năm nay phấn khởi nói: Cây chè càng già thì càng khó phát triển. Vì vậy, gia đình tôi được Hội Nông dân xã hỗ trợ thí điểm sử dụng phân bón hữu cơ, sau một thời gian cây chè cho búp xanh, mập, đều búp, nếu trước đây phải mất 45 ngày mới cho thu hoạch chè búp tươi thì hiện nay 35 ngày đã cho thu hoạch.
Câu tục ngữ “Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống” nhằm nói về kinh nghiệm của cha ông ta trong trồng trọt. Theo đó, để cây sinh trưởng, phát triển mạnh, cho năng suất cao, chất lượng tốt thì phân bón là vật tư quan trọng. Tuy nhiên, nhiều nông dân trong tỉnh vì tiện lợi đã lạm dụng, sử dụng phân bón vô cơ (phân hóa học), bỏ qua nguồn phân hữu cơ sẵn có được tận dụng từ chăn nuôi và các phụ phẩm trong trồng trọt. Việc lạm dụng trong thời gian dài đã và đang làm giảm năng suất, chất lượng sản phẩm và nguy hại hơn là làm chai lỳ, ô nhiễm đất, ảnh hưởng rất lớn đến đất sản xuất nông nghiệp. Nhận thức được mối nguy hại đó, thời gian qua nhiều nông dân, hợp tác xã trên địa bàn tỉnh đã làm quen và sử dụng phân hữu cơ vào quá trình sản xuất.
Theo thống kê của Chi cục Thú y và Bảo vệ thực vật (Sở Nông nghiệp và Môi trường), hằng năm, tổng diện tích gieo trồng các cây trồng trên địa bàn tỉnh là 157.789 ha, trong đó diện tích một số cây trồng chính gồm: lúa hơn 33.000 ha, ngô 34.000 ha, chè 7.300 ha, rau các loại 15.000 ha, cây ăn quả ôn đới 3.500 ha, dứa 2.000 ha, chuối 3.100 ha, hoa 340 ha, cây dược liệu 3.500 ha.
Hằng năm, tổng lượng phân bón đáp ứng nhu cầu sử dụng cho sản xuất nông nghiệp của tỉnh hơn 282.000 tấn, trong đó phân vô cơ 133.800 tấn (gồm phân đạm 23.800 tấn, lân 4.700 tấn, Kali 3.300 tấn; phân hỗn hợp dưới dạng NPK, NK, NP khoảng 102.000 tấn); phân hữu cơ sinh học khoảng 8.200 tấn, phân hữu cơ các loại do nông hộ sản xuất hơn 140.000 tấn. Các loại phân bón hữu cơ đang dần chiếm tỷ trọng lớn hơn, được người dân ưu tiên chọn lựa, sử dụng.
Trên địa bàn tỉnh hiện có 7 doanh nghiệp sản xuất phân bón, trong đó có 2 doanh nghiệp sản xuất phân bón hữu cơ. Mỗi năm, sản xuất và cung ứng ra thị trường trên 1.800 tấn phân bón hữu cơ. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh có nhiều doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh các loại phân bón hữu cơ trong nước và nhập khẩu. Hiện nay, lượng phân bón hữu cơ được sản xuất và cung ứng đảm bảo đủ đáp ứng nhu cầu sử dụng của nông dân.
Toàn tỉnh hiện duy trì 79 ha được chứng nhận VietGAP còn hiệu lực (chuối 30 ha, lúa 2 ha, cà chua, ớt 1 ha, đào 11 ha, mận Tả Van 15 ha, hoàng sin cô 20 ha); 157 ha cây dược liệu đạt tiêu chuẩn GACP-WHO; diện tích sản xuất nông nghiệp hữu cơ đạt 4.997 ha; các sản phẩm nông nghiệp đạt chuẩn hữu cơ có thị trường tiêu thụ ổn định, giá bán cao góp phần thay đổi tư duy sản xuất và nâng cao thu nhập của người dân địa phương.
Bà Cao Thị Hòa Bình, Chi cục trưởng Chi cục Thú y và Bảo vệ thực vật cho biết: Những năm qua, sản xuất nông nghiệp của tỉnh đã đạt những kết quả quan trọng trong chuyển đổi cơ cấu sản xuất theo hướng sản xuất nông nghiệp hàng hóa và phát triển sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Việc sử dụng phân bón hữu cơ cũng góp phần cải tạo, cân bằng hệ sinh thái đất trồng, giúp cây trồng khỏe mạnh hơn, tăng khả năng chống chịu với các loại sâu, bệnh hại.
Tỉnh Lào Cai đang hướng tới trở thành vùng sản xuất nông nghiệp hữu cơ với các loại nông sản chủ lực được chứng nhận đạt chuẩn, phục vụ thị trường xuất khẩu. Theo đó, ngành nông nghiệp và môi trường tỉnh phấn đấu đến hết năm 2025, diện tích nhóm đất nông nghiệp sản xuất hữu cơ đạt khoảng 1,5 - 2% tổng diện tích nhóm đất nông nghiệp. Để làm được điều đó, bên cạnh các yếu tố kỹ thuật thì vật tư đầu vào, trong đó có phân bón cũng bắt buộc là các sản phẩm hữu cơ. Bởi vậy, cần đẩy mạnh tuyên truyền để người dân tại các vùng sản xuất hàng hóa trong tỉnh thay đổi thói quen canh tác, kết hợp sử dụng phân bón vô cơ (hóa học) với các loại phân hữu cơ.